“In de samenleving zie je steeds meer bubbels: we zien en ontmoeten vooral mensen die op ons lijken. We willen de verschillende werelden meer samenbrengen”

Hoe ben ik?

EOTO gaat over meer dan uit je bubbel stappen en interesse tonen in een ander. Het is een appèl op het ontwikkelen van verantwoordelijkheid, om jezelf als onderdeel van de wereld te zien en daar een plek in te nemen. In de woorden van onderwijspedagoog Gert Biesta is het ‘een uitnodiging om niet alleen een antwoord te zoeken op de vraag: Wie ben ik?, maar op de nog belangrijkere vraag: Hoe ben ik? Hoe staat mijn handelen in relatie tot de wereld om mij heen? Wie ben ik in relatie tot anderen? Hoe ga ik om met mijn eigen verlangens en de verlangens van mijn omgeving? Deze constante zoektocht is wat Biesta ‘volwassen-zijn’ noemt. Het EOTO-programma nodigt leerlingen uit deze zoektocht aan te gaan.

Wat doen jullie bij EOTO?

“We verbinden een groep leerlingen van een school aan een groep leerlingen van een andere school. Het uitgangspunt daarbij is dat het twee scholen zijn waarvan de leerlingen elkaar anders niet zo snel tegenkomen. Bijvoorbeeld het Utrechts Stedelijk Gymnasium en Ithaka ISK, of Shkola en het Anna van Rijn College. Elke groep leerlingen wordt begeleid door een eigen docent. Deze docenten worden door ons getraind, zodat ze goed op de hoogte zijn van het doel, de insteek en opzet van het EOTO-programma. Maar EOTO is daarmee meer dan een uitwisseling tussen leerlingen. We hebben een methodiek ontwikkeld waarin leerlingen werken aan drie competenties: intercultureel burgerschap, communiceren en persoonlijk leiderschap. 

Each One Teach One is een prachtige combinatie tussen burgerschap en persoonsvorming. De naam is niet voor niets gekozen. De kernvraag die EOTO aan de leerling stelt is: wat kun jij voor een ander betekenen? Dat vraagt ook om zelfonderzoek: wat zijn mijn kwaliteiten, hoe kan ik anderen hiermee helpen en met hen samenwerken? Initiatiefnemers Ayan Yusuf Boss en Pascale Dings, beide docent bij Ithaka ISK, leggen uit wat er gebeurt bij EOTO en waarom het programma zo krachtig is.

Waarom zijn jullie EOTO gestart?
Ayan en Pascale: “We leerden elkaar kennen toen we een mentorkoppel werden bij Ithaka. Het klikte meteen, omdat we allebei mensen willen verbinden. In de samenleving zie je namelijk steeds meer ‘bubbels’. We zien en ontmoeten vooral mensen die op onszelf lijken. We wilden die verschillende werelden meer samenbrengen. Je moet het uiteindelijk samen doen en je kunt niet vroeg genoeg beginnen om leerlingen daarvan bewust te maken. Dit is een van de redenen waarom we zijn begonnen met een ‘buddyclub’, waarbij ervaren Ithaka-leerlingen nieuwe leerlingen begeleiden. We kwamen daarna op het idee om dit óók tussen verschillende scholen te organiseren, want dan ga je echt verschillende werelden verbinden. De uitspraak ‘Each One Teach One’ bestaat in veel culturen en heeft als leidend principe: als je van elkaar leert sta je samen sterk. Het gaat om het stokje doorgeven aan de ander. Wij trainen de docenten, de docenten de leerlingen en de leerlingen elkaar. Iedereen leert zo van elkaar.”

Wat is de impact van EOTO? 

“Het is bijzonder om te zien hoe mooi de leerlingen elkaar kunnen aanvullen. Voor de nieuwkomers van Ithaka is het een prachtige manier om kennis te maken met leeftijdsgenoten en ons land. Bovendien nemen ze hun eigen bijzondere verhalen en ervaringen mee. Deze kinderen hebben zóveel meegemaakt en zijn zó sterk, daar kunnen de anderen dan weer van leren. Deze wederkerigheid is belangrijk want iedereen heeft iets in te brengen. We zien dat dit echt iets doet met de leerlingen. Zo was er een leerling die helemaal geen zin had om in aanraking te komen met ‘buitenlanders’ en nu is hij bevriend met een leerling van Ithaka. De kracht zit in de rijkheid van het programma. Je ontmoet andere jongeren, en je leert jezelf beter kennen door samen te reflecteren op wat de ontmoeting met de ander je leert.”

Wat zijn jullie ambities?

“We hopen dat de leerlingen elkaar vaker kunnen ontmoeten, bijvoorbeeld om de week. Dat zijn bijzondere en waardevolle momenten. Ze komen nu bij elkaar op school, maar het zou ook in de wijk, een museum of op een andere plek kunnen. Het is vooral een logistieke uitdaging. Hulp bij de organisatie zou daarom fijn zijn. Nu is het vooral ons passieproject waar we met liefde veel van onze eigen tijd in steken. Maar om het echt groot te maken hebben we meer organisatiekracht nodig en commitment van de scholen. We zouden EOTO bijvoorbeeld een vast onderdeel kunnen maken van een jaarlaag of als onderdeel van de vrije keuzeruimte. We dromen groot, het zou fantastisch zijn als alle NUOVO-scholen meedoen. En daarna andere scholen in Utrecht en wie weet heel het land. Hoe mooi zou het zijn als dit nog meer impact heeft!” 

Hoe ziet het traject eruit? 

“We werken in drie cycli van elk vijf weken, één voor elke competentie. Elke woensdagmiddag komen de docenten en leerlingen bij elkaar en doen ze opdrachten. Dit varieert van een cultuurmarkt, socratische gesprekken of het maken van een plan voor een sustainable development goal. Het gaat altijd over het ontmoeten van elkaar en het vergroten van zelfinzicht bij de leerling. Tijdens drie van de vijf weken komen ze als groep op hun eigen school samen. Tijdens de andere twee weken ontmoeten ze de groep van de andere school. Als afronding van het traject maken we samen een kunstuiting, waarin leerlingen laten zien wat ze geleerd hebben. Dat kan in allerlei vormen zoals rap, dans, beeldende kunst, spoken word of theater. Op 14 juni is er een festival in Het Huis Utrecht waarop alle leerlingen presenteren en optreden.”