“Het tempo waarin AI zich
ontwikkelt is

dubbel exponentieel.
Het is bijna onmogelijk om je daar een voorstelling bij te maken”

Hoe kunnen NUOVO-medewerkers AI inzetten?

“We hebben NUOVO-collega’s in een workshop gevraagd naar de tijd-rovende aspecten van hun werk en gekeken of we die kunnen auto-matiseren. Bijvoorbeeld het schrijven van handleidingen. Je moet ook denken aan lesvoorbereiding, met een opdracht als: noem tien voorbeelden waarin dit stukje theorie zich voordoet in de praktijk, én doe dat op het belevingsniveau van een 13-jarige. Je kunt een AI zelfs de opdracht geven in de huid te kruipen van Julius Caesar, zodat leerlingen met hem in gesprek kunnen gaan.”

Wat zijn andere mogelijke gevolgen van AI? 

“We moeten nadenken over het ethische aspect: het gat tussen praktijkgerichte leerlingen en theoretisch ingestelde leerlingen kan toenemen, zeker als die laatsten AI eerder gaan omarmen. Het kan de afstand tussen deze verschillende jongeren vergroten. We moeten de praktijkleerlingen in deze techno-logische ontwikkeling niet vergeten.”

Hoe snel gaat die ontwikkeling eigenlijk?
“Vijftig procent van de AI-engineers zegt dat er een tien procent kans is dat we geen controle hebben over dat wat we de wereld in brengen. Het tempo waarin het zich ontwikkelt is dubbel exponentieel. Het is bijna onmogelijk om je daar een voorstelling bij te maken. Om de snelheid en het aantal gebruikers te duiden: Netflix deed er vijftien jaar over om tot de huidige gebruikersaantallen te komen, social media heeft er een aantal jaar over gedaan en ChatGPT deed het in een paar weken. Uit onderzoek naar technologische innovaties blijkt dat het ongeveer twee jaar duurt totdat studenten weten hoe ze een innovatie moeten gebruiken, dan nog drie jaar voordat docenten het in de gaten hebben en nog vijf jaar voordat we beleid hebben.”

Wat zijn de volgende stappen voor de denktank?
“Op korte termijn gaan we onderzoek doen naar het aantal leerlingen dat AI gebruikt en hoe ze het gebruiken. Zo kunnen we onze scholen informeren over wat er gaande is. Daarnaast willen we presentaties geven aan scholen die daar behoefte aan hebben, zodat we ze mee kunnen nemen in de voordelen en de gevaren. Op de lange termijn willen we nadenken over hoe we bedachtzaam kunnen innoveren, wetende dat het allemaal ongelooflijk snel gaat. Daarvoor komen we

volgend schooljaar een aantal keer

bij elkaar en hopelijk heeft elke

NUOVO-school straks iemand

om over AI na te denken.” 

Hoe kun je leerlingen laten leren met behulp van AI? 

“Wat nog wél veel waard is, zijn de vragen die zijn gesteld om tot die inhoud te komen en in welke context de resultaten tot stand zijn gekomen. Laat ze de commando’s vertellen, hoe die gevormd zijn en waarom. Laat ze uitleggen welke context ze mee-gegeven hebben, maar ook een kritische analyse van de output maken. Is het wel de waarheid die eruit komt en wat vind ik ervan? En wat in mij maakt dat ik dit belangrijk vind? Je kunt de inhoud dus naar een hoger niveau tillen en persoonlijker maken. Als taken geautomatiseerd kunnen worden en we snel de diepte in kunnen, wordt vooral het mens-zijn interessant: wie ben jij en wat vind jij belangrijk?”

Moeten we terughoudend zijn met het gebruik van AI in het onderwijs?

“Er zijn veel toepassingen te bedenken, maar bij elke innovatie hoort ook een verantwoordelijkheid. Denk aan sociale media. Ineens kon iedereen foto’s van elkaar maken, dus moesten we iets met privacy. Dat bedachten we allemaal achteraf. Of neem de ‘fabeltjesfuik’ (nepnieuws), concentratieproblemen en mentale gezondheid. Nu pas hebben we het erover: wat moeten we met de smartphone in de klas? Er is een toekomst vol kansen, maar we moeten bedachtzaam innoveren. Natuurlijk rijst dan de vraag wat je kunt verbieden. Toen we allerlei websites blokkeerden, installeerden leerlingen massaal VPN’s om die blokkades te omzeilen. Ik denk dat je een andere vraag moet stellen, wetende dat het puberbrein nog in ontwikkeling is als het gaat om remmen, verantwoor-delijkheid nemen en reflecteren: hoe kunnen we het dan verantwoord implementeren en aanleren? Hetzelfde geldt voor zaken zoals alcohol, sigaretten, drugs en telefoons. We weten dat kinderen het kunnen gebruiken, dus voorlichting is cruciaal. En wat vinden we straks nog steeds belangrijk? Ook als ChatGPT in de meeste gevallen een betere tekst genereert, lijkt het me belangrijk dat leerlingen zelf een goed betoog kunnen schrijven. Want als we die denkprocessen overslaan kunnen we straks misschien minder goed analyseren of kritisch denken.”

Here are some options_

Generate response

Type in:

Was die zoektocht de aanleiding om de nieuwe denktank op te richten?
“OLZ heeft een subsidie basisvaardigheden gekregen. Ik heb samen met twee collega’s, Bob Smit en Teun Nooijen (allebei docent natuur-kunde), nagedacht over de inzet van dit budget. Uiteindelijk kwamen we op twee lijnen uit: de leerlijn digitale geletterdheid en een denktank over AI. Het gebruik van ChatGPT onder leerlingen roept veel vragen en soms ook angst op onder docenten. Ik kreeg de vraag of ik de coördinatie van de denktank op me wilde nemen, maar vond dit een te groot vraagstuk om alleen binnen onze school te houden. Dus hebben we diverse mensen binnen NUOVO aangehaakt en de krachten gebundeld.”

Zie je dat er docenten zijn die zich terughoudend opstellen tegenover AI?
“Zeker. In principe hebben traditionele verslagen bijna geen nut meer, alles kan gemaakt worden door een tool als ChatGPT. Waar het voorheen knap was als een leerling een goede presentatie over de Tweede Wereldoorlog kon geven, kan diezelfde leerling nu aan ChatGPT vragen: geef mij tien gebeurtenissen in de Tweede Wereldoorlog waarover nog steeds discussie is of noem vijf dingen die we destijds verkeerd hebben ingeschat. Verslagen of presentaties zijn binnen seconden gegenereerd door AI.”

ChatGPT, een AI-gedreven chatbot, is populair onder leerlingen. Op vragen krijgen ze direct een antwoord. Werkstukken worden binnen enkele seconden uit de grond gestampt en soms ook ingeleverd, met alle gevolgen van dien. Duidelijk is dat er discussie en samenwerking nodig zijn om de uitdagingen rond deze nieuwe disruptieve technologie aan te pakken.

Marnick van Lith, teamleider op het OLZ, bracht enthousiaste collega’s binnen NUOVO samen in een denktank, met als doel een gemeen-schappelijke visie op AI in het onderwijs te ontwikkelen.

Wie ben je?
“Ik ben Marnick en sinds augustus 2022 ben ik teamleider bij het OLZ. Hiervoor heb ik altijd IT in mijn portfolio gehad. Daarnaast was ik

data-analist bij Jong Oranje, het Nederlandse volleybalteam voor de jeugd. Toen ik in het onderwijs ging werken, ben ik gaan kijken wat er speelt binnen scholen op het gebied van digitale ontwikkelingen.”

Artificial Intelligence (AI) kan het onderwijs op zijn kop
zetten. Moeten we ons richten op de gevaren van AI of juist op de kansen die deze technologie biedt? Marnick van Lith, mede-initiatiefnemer van de denktank ChatGPT & AI binnen NUOVO: “We moeten bedachtzaam innoveren.”